Uzm.Psk Tuğba DEMİRÖZ paradoksdanismanlik.com
Kitaplar, çocuğun düşünsel, zihinsel, sosyal ve duygusal gelişiminde önemli destek materyalleridir. 0-7 yaşlar arasında çocuğun kitapla ilgili yaşantıları, onun İlköğretim dönemindeki okumaya karşı tutum ve davranışları üzerinde oldukça büyük oranda etkiye sahiptir. 0-7 yaş arası dönem çocuğu için, kitap eşittir oyuncak, kitap okuma faaliyetleri eşittir oyundur. Çocuk tüm öğrendiklerini oyunla sınayarak içselleştirdiğinden, anne baba onların bu yapısal özelliğini göz önünde bulundurarak onu, zorlamadan; ama olabildiğince erken yaşlarda kitapla tanıştırmalı, ona yaşına ve ilgilerine uygun kitaplar almaya ve birlikte kitap okuma aktiviteleri düzenlemeye yeterli vakti ayırmalıdır.
ÇOCUĞUN YAŞINA VE GELİŞİMİNE UYGUN SEÇİLMİŞ BİR BOYAMA KİTABI
- El becerilerinin gelişmesini
- Kalemi ve boyaları düzgün olarak kullanmasını
- El-göz koordinasyonunu geliştirmesini
- Renk kavramını algılamasını
- Renklerin isimlerini öğrenmesini
- Estetik anlayışının gelişmesini
- Kelime hazinesini geliştirmesini
- Birikmiş enerjisini sağlıklı bir şekilde değerlendirmesini
- Yeteneklerinin farkına varmasını
- Boyamayı tek başına değil de, anne baba ya da başka bir kişiyle yapıyorlarsa sevgi ve ilgi ihtiyacını doyurmasını
- Çocuğun kitapla geçireceği her türlü vakit okuma sevgisinin başlamasını sağlamada oldukça etkilidir.
ÇOCUĞUN YAŞINA VE GELİŞİMİNE UYGUN SEÇİLMİŞ BİR HİKAYE KİTABI
Öncelikle;
- İçeriğinde şiddet öğeleri olmamasına
- Toplumsal doğrulardan bahsetmesine
- Resimli ve renkli olmalı
- Düzgün bir Türkçe ile yazılmış olmalıdır.
Böyle bir hikaye kitabı çocuğun;
- Alıcı dilin gelişmesini
- İfade edici dilin gelişmesini
- Dinleme davranışı kazanmasını
- Dinleyerek anlama yönünü, işitsel tarafını geliştirmesini
- Akıcı, doğru, güzel bir Türkçe ile konuşmasını
- Kelime hazinesinin gelişmesini
- Rahat ve açık şekilde kendini ifade edebilmesini
- Yeni kavramlar öğrenmesini
- Sıra alma davranışının gelişmesini
- Ana fikirleri ayırt edebilmesini
- Doğayı, hayvanları tanımasını
- Duygularının farkına varmasını
- Duygusal zekasını geliştirmesini
- Kıskançlık, bencillik gibi duygusal sorunların çözülmesini
- Doğru davranışı yanlış davranıştan ayırt edebilmesini
- Paylaşmanın önemini kavramasını
- Öz bakım becerilerini geliştirmek için motive olmasını
- Özgüven kazanmasını
- Sosyalleşmesini
- Hayal gücünü zenginleştirmesini
ÇOCUĞUN YAŞINA VE GELİŞİMİNE UYGUN SEÇİLMİŞ BİR OYUNCAK
Öncelikle;
- Çocuğun yutamayacağı büyüklükte olmalı
- Sağlam malzemeden üretilmiş olmalı
- Çocuğa zarar verecek zehirli boyalarla boyanmamış olmalı
- Batıcı, kesici olmamalı
- Muhakkak yaratıcılığı destekleyen bir tarafı olmalı
- Yaşa ve gelişime uygun olmalı
Böyle bir oyuncak çocuğun;
- Hayal gücü desteklenir
- El-göz koordinasyonunu gelişir
- Bedenini tanır
- El kaslarının gelişir
- Kaba motor gelişimi desteklenir
- Varlıkları tanır
- Teknolojinin farkına varır
- Yaratıcılığı desteklenir
- Konsantrasyonu gelişir
- Görsel ve dokunsal algısı gelişir, eğer oyuncak sesli ise işitsel algısı da gelişir
- Oyuncaklarını oynadıktan sonra toplaması yoluyla düzenli olmayı öğrenir
- Oyuncaklarını korumayı öğrenir
- Arkadaşlarına vererek paylaşmayı öğrenir
0-2 YAŞ ÇOCUĞU ve KİTAP
Öncelikle;
- Son derece sağlam, mukavvadan üretilmiş üstü muhakkak selafon kaplanmış olmalı
- Resimler sade, mümkünse bir sayfa da birkaç resim bulunmalı
- Çocuğun tanıdığı hayvanların, oyuncakların, nesnelerin resimlerini içermeli
- Resmin altında resmi açıklayan kısa bir yazı olmalı
- Renkleri canlı olmalı
- Resim temsil ettiği hayvan ya da nesnenin gerçekteki görüntüsüyle örtüşmeli
- Resimde ayrıntıdan kaçınılmış olmalı
- Somut ve doğru bilgiler içermeli
2-4 YAŞ ÇOCUĞU ve KİTAP
Öncelikle bu yaş bebeği konuşabildiği için, anne babası tarafından dinlenilmek ister. Hayal gücü nispetinde kendince hikayeler uydurur, sürekli bir şeyler anlatır. Bu yaşta yapılan uydurmalara müdahale etmemek, ifade edici dilin gelişimi için onu sabır ve iştiyakla dinlemek gerekir. Her anlatımı kendini doğru ve düzgün şekilde ifade etme becerisini, dolayısıyla ilköğretim döneminde okuma yazma öğrendikten sonra ki kendi gözlem ve fikirleri yansıtan kompozisyonlar oluşturabilme ve onları yazıya dökebilme becerisini temellendirecektir.
Özellikle 3 yaşla birlikte aynı öyküyü defalarca dinleme isteği ile karşılamak mümkündür. Bir daha oku, bir daha, bir daha… çocuk henüz okuma bilmediğinden ona kitabı biri okumak durumunda, yani biri okuma sırasında sürekli onunla ilgili konumunda ve çocuk bu hazdan vaz geçmek istemediğinden ayrıca öyküyü ne bildiğinden emin olmak istercesine ezbere alma ve ona kitap okuyan kişi söylemeden araya girip bir kitaba dair bir kelime bile etmek onu mutlu ettiğinden bu davranışını sürdürmesi normaldir. Bu yüzden yanlış okumaları hemen düzeltirler. Dikkatle dinlemeleri dinleme davranışının, dinleyerek öğrenme ve anlama yeteneklerinin de gelişimine katkıda bulunur. Bu yaşlar arası çocuklar için hazırlanmış kitaplar;
- Kitapta kullanılan resimler birbiriyle ilişkilendirilmiş olmalı
- Tek olaylı, mümkünse tek kahramanlı olmalı
- Neşeli aynı zamanda gerçekçi olmalı
- Resimler renkli, dikkat çekici, onu konuşmaya teşvik edici nitelikte olmalı
- Konu çocuğu sadece bir konuda bilgilendirmeli yani onun bir sorusunu yanıtlayacak nitelikte olmalı
- Konu çocuğun bilgilerini pekiştirmeli
- İçerdiği bilgi sade bir dille anlatılmış olmalı
- Kitabın cildi sağlam bir mukavvadan üretilmiş selafon kaplanmış olmalı
4-6 YAŞ ÇOCUĞU ve KİTAP
Bu yaş çocuğu kendisine kitap okunmasına bayılır. Okunan kitabı dikkatle dinler, kitap hakkında sorular yöneltir, kendine sorulan soruları cevaplamaktan hoşlanır. Onlara okunacak kitaplar her yaş döneminde olduğu gibi özenle seçilmiş olmalıdır. Aile dışındaki sosyal hayata, okul öncesi kurumlarla adım atan çocuk, başkalarıyla bir arada olma, çevreye adapte olma yeteneğini, ayrıca kendi öykülerini anlatma, hayal gücünün ürünlerini derli toplu şekilde diğeriyle paylaşma yeteneğini geliştirir. Bu yaş grubu için hazırlanan kitaplar öncelikle;
- Metin ve resim sayfada eşit miktarda bulunmalıdır ki, çocuk kitap okunurken resimlerden kitabı takip edebilsin.
- Resmin ayrıntıları öyküyle ilişkili olmalı ki, okunanları resimden okuyabilsin.
- Resimler hayal gücünü geliştirmeyi destekler nitelikte olmalıdır.
- Bu yaşlarda roman okunmaya başlayabilir; çünkü kalanı yarın okunacak türden okumaları merakla bekler, heveslenir.
7 YAŞ ÇOCUĞU ve KİTAP
7 yaş çocuğu için hazırlanacak kitaplar başlıca 2 başlık altında toplanabilir. Çocuğa Okunacak ve Çocuğun okuyacağı. Özellikle;
Çocuğun Okuyacağı Kitaplar;
- Kavram ve dil yönünden zengin içerikli hikayeler olmalı
- Metin kısa olmalı
- Yazı puntosu iri ve okunaklı bir yazı karakteriyle yazılmış olmalı
- Kitap gramaj olarak hafif olmalı
- Büyük çizimli anlaşılır resimler içermeli
- Ciltleme sağlam olmalı
- Baskı hataları yapılmadığından emin olunmalı
- Resimler hareketli olmalı ve resim detayları hikayeye uygun seçilmiş olmalı
- Resmin renkleri canlı, parlak ve dikkat çekici olmalıdır.
ÇOCUKLARIN KİTAPLIKLARINDA BULUNMASI GEREKEN KİTAPLAR
Çocuklardaki bu hızlı düşünsel gelişimi desteklemek için onlara yaş ve gelişim düzeylerine uygun olarak hazırlanmış
Resimli Kavram Kitapları: Çok küçük ve henüz okuyamayan çocuklar için hazırlanan, çoğunlukla kalım mukavva, bez ya da plastik malzemeden yapılan, bir konusu olduğu halde cümle içermeyen, her sayfada bir sözcükle tanıtılan bir resmin bulunduğu kitaplardır.
Geleneksel Çocuk Edebiyatı Kitapları: Çocuklar için hazırlanmış tekerlemeler, peri masalları, halk hikayeleri, fabllar ve sözsüz edebiyata ait öyküleri içeren kitaplardır.
Resimli Hikaye Kitapları: Hikaye ve resimlerin birbiriyle çok ilgili olduğu kitaplardır.
Gerçekçi Edebiyat: Gerçek hayatla ilgili hikayeler içeren, resimli kitaplardır.
Bilgi Verici Kitaplar: Bitkiler, hayvanlar, çevre…gibi konularda gerçek bilgiler sunan kitaplardır. Çocukların yeni keşiflerde bulunmasını destekler.
Sözsüz Kitaplar: Sözcük kullanılmadan, çocukların resimlere bakarak hikayeyi anlatmaya çalıştığı, 3 yaş ve üzeri çocuklar için hazırlanmış kitaplardır. Çocukların ifade etme becerilerini geliştirir.
Şiir Kitapları: Çocuk şiirlerinden oluşmuş kitaplardır.
Romanlar: Uzun ve konulu kitaplardır. Küçük çocuklara roman okumak onların okumaya özenmeleri için çok etkilidir.
Biyografiler: Bazı tarihi kişilerin ve ünlü kişilerin hayatlarını ve yaptıkları işleri anlatan kitaplardır.
Ansiklopediler: Konulara göre düzenlenen bu kitaplarla çocuk merak ettiği şeylerin nasıl araştırılacağını öğrenir.
Boyama Kitapları: Boyanmamış resimleri içeren bu kitaplar yaşa uygun olarak basitten karmaşık resimlere çeşitli formlardadır. El göz koordinasyonunu, el becerilerini, ince el kaslarını, özgüveni ve estetik duygusunu geliştirir.
Labirent Kitapları: Çeşitli labirentlerin bulunduğu bu kitaplar yaşa uygun olarak basitten karmaşık labirentlere doğru hazırlanmıştır. El göz koordinasyonunu, el becerilerini, kalem tutma becerilerini, ince el kaslarını, özgüveni, problem çözme becerilerini, yön bulma yeteneğini geliştirir.
Kes-Yapıştır Kitapları: Makas ve yapıştırıcı kullanmayı gerektiren bu kitaplar yaşa uygun olarak basitten karmaşık resimleri kesmeye doğru hazırlanmıştır. El göz koordinasyonunu, el becerilerini, ince el kaslarını, makas kullanmayı, özgüveni, estetik duygusunu, problem çözme becerilerini geliştirir.
Origami Kitapları: Çocukların bakarak aynısını yapmaya çalıştığı origami çalışmalarından oluşur. El göz koordinasyonunu, el becerilerini, ince el kaslarını, makas kullanmayı, özgüveni, estetik duygusunu, problem çözme becerilerini geliştirir.
evlilikterapisti 